Bunaltıcı sıcakların artmasıyla oluşabilecek rahatsızlıklar öncesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Çetin Gül, sıcak çarpmasına karşı vatandaşların tedbirli olmasını isteyerek uyarılarda bulundu. Sıcakların insanlar arasında belli gruplarda oluşturabilecek ölüm riski konusunda uyaran Çetin Gül “30 derecenin üzerindeki her 1 derece sıcaklık artışı yaşlı ve kronik hastalardaki ölüm riskini yüzde 2 oranında artışa sebep olabiliyor. Mümkün olduğunca hastaların saat 11 ile 17 arası dışarı çıkmaması gerekiyor. Dışarı çıkacak olanlar muhakkak şapka, güneş gözlüğü, pamuklu ve açık renkli kıyafetler giymesi gerekiyor” şeklinde ifade etti.

“65 YAŞ ÜSTÜ, HAMİLELER VE ÇOCUKLAR SICAK ÇARPMASINA MEYİLLİ GRUP”

Kardiyoloji Uzmanı Dr. Çetin Gül “Şimdi sıcak çarpması aslında bir hastalık, bir sendrom adı da tıbbi olarak hipertermi diyoruz buna. Vücut ısısının aşırı derecede artmasıyla karakterize bir sendrom. Aşırı sıcak ve nemli havaya uzun süre maruz kalındığında vücudun normalde ısısını düzenleyen termo-regülasyon sistemi dediğimiz bir sistem vardır. Bu sistem bozuluyor ve vücut kendi ısısını düzenleyemiyor. Dış ortama uyum sağlayamıyor ve artık sıcak çarpması denilen sendromun belirtileri ortaya çıkıyor. Bunun ortaya çıkması için en önemli etken yüksek sıcaklık ve yüksek nemin olması. İkincisi bu yüksek sıcaklık ve yüksek neme uzun süreli bir maruziyet olması. Üçüncüsü yine yüksek sıcaklık ve yüksek nemli ortamda uzun süreli belki yoğun fiziksel aktivite yapmak zorunda kalmak. İşte bunlar askerler olur, açık havada çalışan işçiler olabilir. Yaş çok önemli bir faktör. 65 yaş üstü, küçük çocuklar veya hamileler çok daha fazla sıcak çarpmasına meyilli gruptur. Kronik hastalık dediğimiz, kronik kalp hastalıkları ve solunum sistemine ait kronik hastalığı olanlar sıcak çarpmasına daha meyillidir. Bir de bir takım ilaçları kullananlar, bu çok belki bilinmez ama antidepresan, antipsikotik ilaçlar, antihistaminik dediğimiz alerji ilaçlarını kullananlar termo regülasyon sistemini etkilediği için bu ilaçlar beyinde sıcak çarpmasına bu ilaçları kullananlar daha yatkın hale gelebiliyor” diye konuştu.

“NEFES DARLIĞI, BAŞ DÖNMESİ, BULANTI, BAL AĞRISI, GERGİNLİK”

Sıcak çarpmasının belirtilerine bahseden Gül” En önemli belirtisi aşırı derecede yüksek ateş oluyor hastada. Bu 40 derece ve üzerine çıkabiliyor. Kalp atışları hızlanıyor, bizim taşikardi dediğimiz durum oluşuyor. Solunum, nefes alıp vermek hızlanıyor. Nefes darlığı oluşuyor, zorlu bir solunum ortaya çıkıyor. Şiddetli bir baş ağrısı, baş dönmesi ve bulantı kusma meydana gelebiliyor. Sersemlik hissi, huysuzluk, sinirlilik, gerginlik oluşabiliyor. Aşırı derecede halsizlik, yorgunluk oluşabiliyor. Ciltte bir takım değişiklikler görebiliyoruz. Ciltte aşırı kızarıklık, kuruluk görebiliyoruz. Bunlar da sıcak çarpmasının belirtileri” dedi.

“SICAK ÇARPMASINA HASTA HEMEN SOĞUTULMALI”

Sıcak çarpmasına maruz kalmış kişilere uygulanması gereken yöntemleri anlatan Dr. Çetin Gül, “En önemli şey tabii ki hastayı serin, esen bir yere ya da klimalı bir ortama almak. Hastayı hemen soğutmamız gerekiyor hipertermiden önlemek için. Soğuk presler, soğuk suya bandırılmış pamuklu bezlerle soğuk pres, kompres, buz uygulaması. Hastaya muhakkak kaybettiği sıvının replasmanı gerekir. Hastanın bilinci kötüyse, ağız yoluyla olamıyorsa muhakkak serum takılarak damar yoluyla bu sıvının hızlıca ve bol miktarda verilmesi lazım. Hastanın özellikle baş dönmesi, bilinç bulanıklığı, huzursuzluk ön plandaysa muhakkak hastane ortamında gözetim altına alınması gerekirse bir iki gece yatırılarak takip edilmesi uygundur. Yaşlı ve kronik hastalığı olan bir hastaysa muhakkak ilgili uzman tarafından solunum desteği, dolaşım desteği verilmesi gerekir. Bulantı kustuması çok varsa bulantı ilaçları verilmesi gerekir. İlgili uzmanın ilaç dozlarını ve ilaçlarını yeniden ayarlaması gerekebilir. Kontrol altına, gözetim altına alınması gerekebilir. Ölümcül seyredebilen ciddi bir durumdur. Sıcak çarpması ya da hipertermi dediğimiz durum” dedi.

“HER 30 DERECENİN ÜZERİNDEKİ 1 DERECELİK ARTIŞ ÖLÜM RİSKİNİ YÜZDE 2 ORANINDA ARTTIRIYOR”

Yaşlı ve kronik hastalarda 30 derece üstündeki artışların ölüm riskini arttırdığını altını çizen Gül, “Söylediğimiz tüm riskler tabi dış ortam sıcaklığı 40 derecenin üzerinde olduğu zaman çok çok daha fazla olma ihtimali yüksek. Hatta 30 derecenin üzerindeki her 1 derece sıcaklık artışı yaşlı ve kronik hastalardaki ölüm riskini yüzde 2 oranında artışa sebep olabiliyor. O yüzden çok çok daha önemli bu hava sıcaklığının aşırı artışı. Bu az önce söylediğimiz riskler belki 3-5 kat daha yüksek. Edirne’de mesela yarın 40 derecenin üzerine çıkması bekleniyor. Mümkün olduğunca hastaların saat 11 ile 17 arası dışarı çıkmaması gerekiyor. Dışarı çıkacak olanlar muhakkak şapka, güneş gözlüğü, pamuklu ve açık renkli kıyafetler giymesi gerekiyor. Ve dışarıdayken çok bol miktarda sıvı tüketmesi, yoğun fiziksel aktiviteden kaçınmaları gerekiyor. Uzun süre ayakta durmamaları gerekiyor. Beslenme özellikle ağır, kızarmış ve işlenmiş gıdalar yerine zeytinyağlı, hafif gıdalar, alkol ve kafeinden kaçınmak gerekiyor. Çünkü sıcak çarpmasının negatif etkilerini artıran içecekler bunlar. Asitli içecekler, daha çok ayran, su, soda gibi daha masum içecekleri bol miktarda tüketmek gerekebiliyor” dedi.

“SICAKTAN KAÇARKEN VÜCUT ISISININ DÜZENİNİ BOZACAK SOĞUĞA MARUZ KALINMAMALI”

Etkili sıcak havadan kaçarken daha kötü sonuçlarla karşılaşmamak için vantilatör ve klimaya da dikkat etmek gerektiğini vurgulayan Dr. Çetin Gül “Sıcaktan kaçarken klima ve vantilatöre sığınmak buradan kaçışta bir çözüm olabilir ama onların da tabi bir dozu ve derecesi var. Yani klimayı, normal yine insan termoregülasyon sistemi dediğimiz vücut ısısını düzenleyen sistemi bozacak şekilde aşırı derecede soğuk ve uzun süre maruz kalmakta hem solunum sistemi olsun hem sinir sistemi olsun hem gastrointestinal sistemi olsun başka zararlı etkileri olacaktır. Aşırı derecede klimalı ortamda kalmak, onu da dengeli yapmak gerekiyor. Klimaların ayarlarında nem oranını çok güzel ayarlamak gerekiyor. Sadece soğuk havayı yüksek fanda vermemek gerekiyor. Bildiğiniz gibi klimalardan özellikle klima filtrelerinden bulaşan çok ciddi zatürre yapan özel tedaviye dirençli mikroplar var. Covid’den önce yoğun bakımdaki entübe hasta yatışlarının çoğundan sorumlu bir durumdur bu. O yüzden bunlara da dikkat etmek gerekiyor” şeklinde noktaladı.