0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Mübadele kelime olarak; değişim, değişme, değiş tokuş anlamında Arapça kökenli bir sözcük. Öyle şirin durduğuna bakmayın aslında bir mücadele öyküsü, hem de en hazininden… Tarihsel anlamı ise; Lozan Barış Antlaşması’na ek olarak imzalanan 30 Ocak 1923 tarihli sözleşme uyarınca Türkiye Cumhuriyeti ve Yunanistan Krallığı’nın kendi yurttaşlarını din esasıyla tehcir ve zorunlu göçe tabi tutmasına verilen addır. Yani bir insanlık dramı…

Feneryolu Gönüllü Evi’nin düzenlediği Mübadele Anlaşmasının 100. yılını anma programına katıldım. Yol boyunca Akile Vardar öğretmenimizin anlatısıyla adeta o günleri yaşadık ve daha bir anlam kazanan geziyi duygu birikimiyle tamamladık. Geneli 3. kuşak olan mübadil çocuklarını atalarını anmak, çilelerini anlatmak, yenileri yaşanmasın diye kurdukları dernek ve yaptıkları çalışmalardan dolayı kutluyorum. Yunanistan’dan deniz yoluyla gelen mübadillerin ilk vatan toprağına çıktıkları alanlardan Tuzla’da yapılan anma töreni, Atatürk anıtına çelenk konulup İstiklal Marşımızın okunmasıyla başladı. İTÜ Denizcilik Fakültesi yerleşkesindeki sahilden savaşlarda ve göç yollarında yaşamlarını yitiren büyüklerimizin anıları saygısına denize karanfil bırakıldı ve aynı yerdeki tahaffuzhanesine geçildi.  Emperyalist çıkarlar uğruna yüz binlerce insanın ölümüne, milyonlarca insanın ülkelerini terk etmelerine neden olan bu zorunlu göç bir müze çatısı altında yaşananları gözler önüne seriyor. İlber Ortaylı’ya katılıyorum: “Her mübadele bir yaradır, izi kalır.” TUZLADER binasındaki sergi alanı bu yaraların acı görsellerini sunuyor. Ziyaretçileri, “ruhları şad olsun” diyerek pilav ve mübadil usulü zerde ikramıyla ağırladılar.

İnsanların “elveda doğduğum toprak” deyip büyüdükleri, evlendikleri köyden, kasabadan, kentten ayrılmaları hem de başka seçme şansı olmadan kolay mı? Kolay mı terk etmek ölmüş atalarını emanet ettikleri toprağı? Barındıkları beslendikleri uyudukları eğlendikleri üzüldükleri sırlarını saklayan evlerini hem de anıların simgesi eşyalarının çoğunu alamadan bırakmaları kolay mı? İnsan isteğiyle başka yerlere gidebilir göçmen başka, seçimi yer değiştirmek olabilir mülteci başka, zorla köklerinden sökülmesi mübadil başka. Empati yapamıyor insan, içi acıyor… Bu bir “vatana iade” değil “sürgüne gönderme” olarak algılandığı için mübadiller her iki ülkede de yerleşik halklar tarafından kabul görmemiş hatta üzücü sözlere davranışlara muhatap kalmışlar. Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi temel bir insan hakkı olan “yerleşme ve seyahat”, “düşünce ve ibadet” hürriyetine aykırıdır. Diğer eleştirilere de katılıyorum; ayrımın “milliyet” ve “dini aidiyet” üzerinden yapılması Anadolu’da Müslümanlık kıstasının Türklük kıstasına baskın olmasında etki yaratmıştır. Ama en çok bu savaşları çıkaranları, destekleyenleri ve sessiz kalanları kınıyorum. Yüzyıllarca bir arada yaşamış farklı inançlardaki insanların birlikte yaşam sürdürme olanağını ortadan kaldıran emperyalizmin oyunlarına gelmeyelim. Çatışma yerine barış, farklı olanı sürgün yerine birlikte yaşama ortamı oluşturulmalı, kanunlar kurallar bunun için var.

Başkan Bahar Yılmaz şahsında Feneryolu Gönüllü Evi’ni, böyle anlamlı bir kültürel etkinliğe desteklerinden dolayı tebrik ediyor, insanlık adına yaptıkları çalışmalarında başarılar diliyorum. Ne mübadele ne mücadele barış bayramları düzenlensin, sevda şarkıları barış türküleri söylensin artık; insanlık kazansın…